ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի տեղակալ Արթուր Մարտիրոսյանի գլխավորած պատվիրակությունը հոկտեմբերի 18-19-ը Փարիզում մասնակցում է «Դպրոցական սնունդ» կոալիցիայի առաջին Գլոբալ համաժողովին: Հայաստանի պատվիրակության կազմում է նաև ԿԶՆԱԿ հիմնադրամի «Դպրոցական սնունդ և երեխաների բարեկեցություն» հիմնարկի տնօրեն Սաթենիկ Մկրտչյանը:
ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալը մասնակցել է «Խոստումներից դեպի առաջընթաց. ազգային պարտավորությունները՝ գործողության մեջ» պլենար քննարկմանը, որի շրջանակում «Դպրոցական սնունդ» կոալիցիայի անդամ երկրների տարբեր ոլորտային պատասխանատուներ պատմել են իրենց երկրում ծրագրի իրականացման, գրանցած հաջողությունների և ապագայի հեռանկարների մասին:
Արթուր Մարտիրոսյանը, ողջունելով համաժողովի մասնակիցներին, հանձնել է Հայաստանի՝ կոալիցիային միանալու հանձնառությունների տեքստը և ներկայացրել է Հայաստանի Հանրապետությունում «Կայուն դպրոցական սնունդ» ծրագրի իրականացման ընթացքը: 2023 թվականի հուլիսից արդեն ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագիրը (ՊՀԾ) «Կայուն դպրոցական սնունդ» ծրագրի հետագա կառավարումը և իրականացումն ամբողջությամբ փոխանցել է ՀՀ կառավարությանը, ու այժմ այն ամբողջությամբ ֆինանսավորվում է պետական բյուջեից։ Հայաստանում ծրագրի իրականացումը մեկնարկել է 2014 թվականից՝ ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագրի օգնությամբ, Ճյուղային սննդի ինստիտուտի տեխնիկական աջակցությամբ և ՌԴ կառավարության ֆինանսական օժանդակությամբ: Ծրագրի կառավարումն ու ֆինանսավորումը փուլային եղանակով այս տարիներին փոխանցվել է ՀՀ կառավարությանը:
Նախարարի տեղակալի խոսքով՝ 2023 թվականի հունվարից ՀՀ 10 մարզերի 1075 դպրոցների 1-ից 4-րդ դասարանների 100 հազարից ավելի երեխաներ սնունդ ստանում են պետական բյուջեի միջոցների հաշվին: Արթուր Մարտիրոսյանն ընդգծել է՝ ներկա պահին շահառուների թիվը կմեծանա, քանի որ Ադրբեջանի կողմից 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին սանձազերծած ռազմական ագրեսիայի հետևանքով Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված քաղաքացիներից 21 հազարը դպրոցահասակ երեխաներ են, որոնք իրենց կրթությունը կշարունակեն նաև ՀՀ մարզերի դպրոցներում:
«Այսպիսով երեխաներն ամեն օր ապահովվում են անվճար առողջ սննդով, ինչը նպաստում է սովորողների՝ ուսման և առաջադիմության բարելավմանը: Մեկ այլ կարևոր կետ, որով մենք հպարտանում ենք, ծրագրի շարունակական վերանայումն ու զարգացումն է: Հաշվի առնելով տնտեսական իրողությունները, մասնավորապես գնաճը՝ Կառավարությունը վերջերս վերանայել և ճշգրտել է ծրագրի բյուջեն։ 2023 թվականի սեպտեմբերից դպրոցներում ընդգրկված խոհարարները՝ հիմնականում համայնքներից ընտրված և խորհրդանշական գումարի դիմաց աշխատող կանայք, ներառվել են դպրոցների հաստիքացուցակում և ստանում են համապատասխան աշխատավարձ»,- նշել է Արթուր Մարտիրոսյանը:
Արթուր Մարտիրոսյանի խոսքով՝ դպրոցական ճաշացանկը մշտապես բարելավվում է՝ ընդգրկելով տեղական արտադրանք, թարմ միրգ, բանջարեղեն և պրոտեիններ: Նախարարի տեղակալի փոխանցմամբ՝ հատկանշական է, որ դպրոցամերձ ջերմատներ և ինտենսիվ այգիներ ունեցող շատ դպրոցներում աշակերտները օգտվում են հենց իրենց այգիներում աճեցվող բանջարեղենից, մրգերից և հատապտուղներից:
«Մենք ակտիվորեն դասընթացներ ենք անցկացնում նաև ուսուցիչների հետ սննդային կրթության վերաբերյալ, ներգրավում ենք ծնողներին՝ հասկանալու հավասարակշռված սննդակարգի կարևորությունը և նույնիսկ ինտերակտիվ ներկայացումներ ենք կազմակերպում սովորողների համար՝ համոզվելով, որ նրանք գիտակցում են առողջ սննդի կարևորությունը: Իրականացվում են վերապատրաստումներ տարբեր ուղղություններով՝ թե՛ խոհարարների, թե՛ տնօրենների համար, ինչպես նաև աշխատանքներ են տարվում դասղեկների հետ»,- ներկայացրել է Արթուր Մարտիրոսյանը:
Նա տեղեկացրել է նաև, որ Հանրակրթության նոր չափորոշչի համաձայն՝ հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների 5-11-րդ դասարաններում իրականացվում է «Առողջ ապրելակերպ» պարտադիր խմբակը, որի նպատակն է աշակերտին սովորեցնել գնահատել իր և այլոց առողջությունը՝ որպես կարևորագույն արժեք, ինչպես նաև ձևավորել գիտելիքների, կարողությունների, հմտությունների և արժեքների վրա հիմնված անվտանգ վարքագիծ:
Ամփոփելով խոսքը՝ ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալն ընդգծել է, որ ծրագիրը դեռևս իրականացվում է միայն մարզային դպրոցներում, և ներկայում քննարկվում է մայրաքաղաք Երևանի դպրոցները ևս ծրագրում ներառելու հարցը, ինչը թույլ կտա շուրջ 50 հազարով մեծացնել ծրագրի շահառու երեխաների թիվը:
«Բացի դրանից՝ մասնավոր հատվածի հետ համատեղ ջանքերի և ծնողների համաֆինանսավորման նորարարական մոդելների միջոցով ձգտում ենք առողջ սնվելու առավելությունները տարածել նաև բարձր դասարաններում սովորող աշակերտների շրջանում»,- եզրափակել է Արթուր Մարտիրոսյանը:
Միջոցառման շրջանակում ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալը հանդիպումներ է ունեցել Բրազիլիայի, Տաջիկստանի, Շրի Լանկայի, Արաբական Միացյալ Էմիրությունների և մի շարք այլ երկրների կրթության նախարարների և բարձրաստիճան այլ պաշտոնյաների հետ:
Նշենք՝ 2021 թվականին Պարենի համաշխարհային ծրագրի (ՊՀԾ) կողմից Ֆրանսիայի և Ֆինլանդիայի աջակցությամբ մեկնարկած այս կոալիցիան նպատակ ունի մինչև 2030 թվականն աշխարհի բոլոր երեխաների համար դպրոցական սննդի ծրագիր ապահովել:
Գագաթաժողովին մասնակցում են պետությունների ղեկավարներ, նախարարներ, տարածաշրջանային կազմակերպությունների, միջազգային և տեղական ոչ կառավարական ընկերությունների, հիմնադրամների, հետազոտական հաստատությունների, քաղաքապետարանների, խորհրդարանական ցանցերի և ՄԱԿ-ի գործակալությունների ներկայացուցիչներ:
