ԱԺ գիտության, կրթության, մշակույթի, սփյուռքի, երիտասարդության և սպորտի հարցերի ու ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովների համատեղ նիստում քննարկվել ՀՀ 2022 թվականի պետական բյուջեի կատարման մասին հաշվետվությունը: Նիստը վարել են հանձնաժողովների նախագահներ Սիսակ Գաբրիելյանը և Գևորգ Պապոյանը:
ՀՀ ֆինանսների նախարարի տեղակալ Վահան Սիրունյանը հայտնել է, որ 2022 թվականին ԿԳՄՍ նախարարությունն իրականացրել է 21 ծրագիր` 205 միջոցառումով: Նախապես պլանավորված է եղել իրականացնել 179 միջոցառում: Տարեկան պլանը կազմել է 226 մլրդ 801 մլն դրամ, սկզբնապես պլանավորված բյուջեի փաստացի կատարողականը կազմել է 202 մլրդ 606 մլն դրամ: Տարվա ընթացքում կատարվել են վերաբաշխումներ և փոփոխություններ: Ճշտված բյուջեն կազմել է 208 մլրդ 146 մլն դրամ: Ճշտված բյուջեի նկատմամբ կատարողականը կազմել է 97,3 տոկոս: Նախորդ տարվա համեմատ ոլորտում բյուջետային ծախսերն աճել են 15,9 տոկոսով կամ շուրջ 27 մլրդ 796 մլն դրամով:
Կապիտալ ծախսերն աճել են
ՀՀ ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը ներկայացրել է իրականացված ծրագրերը՝ նշելով, որ այդ ընթացքում արձանագրվել են ինչպես ձեռքբերումներ, այնպես էլ խնդիրներ, որոնց կարգավորման ուղղությամբ քայլեր են իրականացվում: «Այս տարի 97,3 տոկոս փաստացի կատարողական ունենք բյուջեի նկատմամբ, և 2021 թվականի համեմատ 2022 թվականի փաստացի բյուջեն աճել է գրեթե 16 տոկոսով: Ընդ որում՝ կապիտալ ծախսերի մասով 2021 թվականի նկատմամբ ունենք փաստացի ծախսերի աճ շուրջ 9 մլրդ դրամով, և այստեղ կարևոր է հասկանալ՝ ինչպիսի դինամիկա կա: 2022 թվականի կապիտալ ծախսերի մասով կարողացել ենք կատարել 19 մլրդ 357 մլն դրամ, որը լուրջ առաջընթաց է 2021 թվականին իրականացված գործընթացների համեմատ»,-նշել է նախարարը:
Նրա խոսքով՝ ծախսերի գերակշիռ մասը՝ միջոցների շուրջ 75 տոկոսը հատկացվել է կրթության ոլորտին: «Այստեղ ունեցել ենք էական աճ կապիտալ ծախսերի գծով, մասնավորապես՝ կրթության ոլորտում 2021 թվականի համեմատ կապիտալ ծախսերն աճել են 104 տոկոսով, մշակույթի ոլորտում` 120,7 տոկոսով, սպորտի ոլորտում` աննախադեպ՝ 210,8 տոկոսով: Կարծում ենք` սրանք զարգացման տանող ցուցանիշներ են»,- նշել է նախարարը՝ ընդգծելով, որ կապիտալ ծախսերի մեծացման ուղղությամբ տարվող քաղաքականությունը շարունակական բնույթ է կրում:
Դպրոցներում բնագիտական լաբորատորիաների կբացվեն
Անդրադառնալով «300 դպրոց, 500 մանկապարտեզ» ծրագրին՝ Ժաննա Անդրեասյանը նշել է, որ այս տարի 107 հաստատության համար կայացվել են որոշումներ, որոնք վերաբերում են ավելի քան 30.000 երեխաների: Նախարարի խոսքով՝ նախագծային աշխատանքները հնարավորինս տիպային կամ մոդելային իրականացնելու ճանապարհն է ընտրվել, ինչը թույլ է տալիս էապես խնայել ժամանակը և կրճատել վարչարարությունը. «Կարևորում եմ Կառավարության ծրագրի մյուս թիրախ հանդիսացող՝ բոլոր դպրոցներում բնագիտական լաբորատորիաների բացման ուղղությամբ իրականացվող աշխատանքները: Տավուշի մարզի դպրոցներում ավարտվել է լաբորատորիաների ներդրման գործընթացը. այս տարի այդ աշխատանքներ կիրականացվեն Արմավիրի մարզում, բյուջետային գործընթացով մյուս մարզերում ևս պլանավորված են այդ աշխատանքները: Վստահ եմ, որ սա էական ազդեցություն կունենա կրթության որակի բարձրացման ուղղությամբ, որն արդեն իսկ տեսնում ենք նոր չափորոշիչների փորձնական ներդրման գործընթացի արտաքին գնահատման արդյունքներով»:
Ուսուցիչների վարձատրությանն ուղղված ծրագրեր
Ընթացիկ ծախսերին անդրադառնալով` Ժաննա Անդրեասյանը կարևորել է ուսուցիչների վարձատրությանն ուղղված ծրագրերը, մասնավորապես՝ ուսուցիչների կամավոր ատեստավորման գործընթացը, որի շրջանակում 1565 ուսուցիչ կամ շահառու ուսուցիչների 5,5 տոկոսը կամավոր ատեստավորման արդյունքում վարձատրվում են արդեն իսկ բարձրացված դրույքաչափով և հավելավճարով: Ըստ նախարարի՝ ատեստավորված ուսուցիչների 28 տոկոսն արդեն ստանում է 300 հազար դրամ և ավելի աշխատավարձ՝ խրախուսելով մյուս ուսուցիչներին ևս ակտիվորեն մասնակցել գործընթացին:
Համընդհանուր ներառականություն նախադպրոցական կրթության ոլորտում
Ժաննա Անդրեասյանը փաստել է՝ նախադպրոցական կրթության ոլորտում կարևոր բարեփոխումներ են արվել. իրականացվել են մանկավարժների պարտադիր վերապատրաստման ու տնօրեն դառնալ ցանկացող անձանց հավաստագրման գործընթացները: Նա կարևորել է նաև այդ ոլորտում համընդհանուր ներառման գործընթացի ներդրման ու կրթության և զարգացման առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների ֆինանսավորման գործընթացները, որոնք առաջին անգամ իրականացվել են նախորդ տարվանից:
Ըստ նախարարի՝ համապատասխան աշխատանքներ են տարվել նաև նախնական, միջին մասնագիտական և բարձրագույն կրթության ոլորտներում:
Գիտնականների աշխատավարձի փուլային բարձրացում
Գիտության ոլորտում Ժաննա Անդրեասյանն անդրադարձել է գիտնականների աշխատավարձերի բարձրացման ծրագրին: «Գիտնականների ատեստավորման արդյունքում ունենք աշխատավարձերի փուլային բարձրացում, որը շարունակվելու է մինչև 2025 թվականը, և էական աճ ենք արձանագրելու գիտաշխատողների աշխատավարձերի մասով: Ֆինանսավորվել 86 դրամաշնորհային ծրագիր, որոնցում ներգրավված գիտնականների 73,7 տոկոսը մինչև 35 տարեկան են: Էական գումարներ են հատկացվել գիտական կազմակերպությունների հետազոտական հզորությունների համալրման և թարմացման նպատակով»,-նշել է նա՝ ընդգծելով, որ իրականացվել են մի շարք խոշորածավալ միջոցառումներ, այդ թվում՝ Սթարմուս փառատոնը:
Մշակութային ենթակառուցվածքները բարելավելու հնարավորություն
Ըստ նախարարի՝ մշակույթի ոլորտում ևս մի շարք նոր և շարունակական ծրագրեր են իրականացվել. «Կարևորում եմ իրականացված կապիտալ ծախսերը, օրինակ՝ հուշարձանների վերականգման մասով այն կազմել է 92 տոկոս նախնական բյուջեի նկատմամբ: Շուրջ 10 հուշարձան վերանորոգվել է պետություն-մասնավոր համագործակցության արդյունքում: Ռեկորդային՝ 1,3 մլրդ դրամ է հատկացվել մշակութային հաստատությունների ենթակառուցվածքների բարելավման ուղղությամբ, որն էական ավելացում է: Մի շարք հաստատություններ ենթակառուցվածքները բարելավելու հնարավորություն են ունեցել, որի արդյունքում դրանց ավելի քան 90 տոկոսում սեփական եկամուտների աճ է գրանցվել»: Ըստ նախարարի՝ իրականացվել են 17 կրթամշակութային ծրագրեր, որոնց ներգրավվել են շուրջ 19 հազար սովորողներ: Անցկացվել է գրքի երևանյան փառատոնը, որի շրջանակում նախորդ տարի գրահրատարակիչները վաճառել են 10 հազար գիրք: Ժաննա Անդրեասյանի խոսքով՝ միջազգային փառատոնը դարձել է գրահրատարակչության ոլորտի զարգացման և ընթերցանության խրախուսման յուրօրինակ միջավայր:
Կառուցվում են մարզադպրոցներ
«Սպորտի ոլորտում 307 մեդալ ենք ունեցել, որը 30 տոկոսով գերազանցում է մինչ այս գրանցված լավագույն արդյունքը»,- նշել է նախարարը՝ հավելելով, որ ընդլայնվել են ոլորտի կապիտալ ծախսերը. անվանի մարզիկների անուններով որակյալ և արդիական ենթակառուցվածքներով մի շարք մարզադպրոցներ են կառուցվում, որոնցում հնարավոր կլինի անցկացնել միջազգային մասշտաբի մրցաշարեր: Ժաննա Անդրեասյանը կարևորել է նաև մասսայական սպորտի և առողջ ապրելակերպին ուղղված միջոցառումները:
Շարունակվում է «Մատչելի բնակարան երիտասարդ ընտանիքներին» ծրագիրը
Անդրադառնալով երիտասարդության ոլորտին՝ նախարարը նշել է, որ շարունակվել է «Մատչելի բնակարան երիտասարդ ընտանիքներին» ծրագիրը, որից մինչ այժմ օգտվել է 7407 երիտասարդ ընտանիք: Նախորդ տարվա դրությամբ 6087 ընտանիք շարունակում է սուբսիդավորման ընթացքում ստանալ պետական աջակցություն: Ժաննա Անդրեասյանը կարևորել է նաև երիտասարդական կենտրոնների բացման ծրագիրը մարզերում. այս տարի Մեղրիում և Իջևանում կբացվեն այդպիսի կենտրոններ, այդ թվում՝ մասնավորի հետ համագործակցության սկզբունքով:
Նախարարը կարևորել է նաև սփյուռքի ուղղությամբ իրականացվող ծրագրերը՝ ուսուցիչների վերապատրաստման, դասագրքերի ապահովման և մի շարք այլ կարևոր նախագծերի շրջանակում:
Ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Գևորգ Պապոյանը հետաքրքրվել է մի շարք ծրագրերի իրականացման կոնկրետ արդյունքներով, որի մասով որոշ պարզաբանումներ է ներկայացրել Գիտության կոմիտեի նախագահ Սարգիս Հայոցյանը:
Պատգամավորները հետաքրքրվել են բուհերում դիմորդների թվի, ուսուցիչների ատեստավորման, դպրոցների ու մանկապարտեզների հիմնանորոգման գործընթացների, բյուջետային ծախսերի նպատակային օգտագործման և այլ խնդիրներով:
