Հայկական կինոն 2023 թվականին տոնում է հիմնադրման 100-ամյակը: Այս առթիվ ձևավորվել է ՀՀ կառավարական հոբելյանական հանձնաժողով, որի գլխավորությամբ ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը նախաձեռնել է տասնյակից ավելի միջոցառումներ և ծրագրեր:
Հոբելյանական տարվան ընդառաջ՝ ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարությունում տեղի է ունեցել մամուլի ասուլիս, որի բանախոսներն էին ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Արա Խզմալյանը,Հայաստանի ազգային կինոկենտրոնի տնօրեն Շուշանիկ Միրզախանյանը և Հայաստանի կինոգործիչների միության նախագահ Հարություն Խաչատրյանը:
Հայ կինոյի 100-ամյակի միջոցառումներն ընդգրկում են ՀՀ բոլոր մարզերը
ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Արայիկ Խզմալյանը շնորհավորել է կինոյի ոլորտի ներկայացուցիչներին ու կինոսերներին նշանակալի հոբելյանի կապակցությամբ՝ նշելով, որ հայ կինոյի 100-ամյակի համատեքստում նշանավորվում է նաև անիմացիոն արվեստի 85-ամյակը:
«Կինոն միայն արվեստ չէ, այն անգերազանցելի լծակ է երկրի միջազգայնացման և փափուկ ուժի կիրառման տեսանկյունից: Այս գիտակցումից է, որ հոբելյանական տարեթիվը դիտվում է որպես և՛ անցյալը վերաիմաստավորելու, և՛ ներկայի խնդիրները մեղմացնելու, և՛ ապագան կանխանշելու փայլուն առիթ»,- ասել է ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալը:
Փոխնախարարի տեղեկացմամբ՝ հայ կինոյի 100-ամյակի համատեքստում զգալիորեն ավելացվել է կինոարտադրությանը և կինոժառանգության պահպանությանն ուղղված պետական բյուջեն. «2023 թ. կինոնկարների արտադրության բյուջեն աճել է 70 տոկոսով՝ դառնալով 478 մլն դրամ, իսկ կինոժառանգության պահպանության հատկացումները՝ 90 տոկոսով՝ կազմելով 93 մլն դրամ: Հոբելյանական ծրագրերին, ընդհանուր առմամբ, հատկացված է շուրջ 1 մլրդ դրամ»:
Հաստատված ծրագրում նախատեսված են կինոփառատոններ, կրթական ուղղվածության միջոցառումներ, որոնք, ինչպես ընդգծել է Արա Խզմալյանը, կենտրոնացված չեն միայն մայրաքաղաքում. ընդգրկված են բոլոր համայնքները:
Հայ կինոյի 100-ամյակն ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հռչակավոր մարդկանց և կարևոր իրադարձությունների հոբելյանների 2022-2023 թթ. օրացույցում: Այս շրջանակում Հայաստանում կկազմակերպվի միջազգային գիտաժողով:
Ապրիլի 16-ին Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնում կկայանա Հայ կինոյի 100-ամյակին նվիրված հոբելյանական «Հանդիսավոր երեկո» մեկնարկային միջոցառումը, և առաջին անգամ հանրությանը կներկայացվի Համո Բեկնազարյանի «Երկիր Նաիրի» համր ֆիլմի վերականգնված տարբերակից հատված:
Արա Խզմալյանն անդրադարձել է նաև հրատարակչական շարունակական ծրագրերին՝ դրանք գնահատելով որպես ազգային արժեքների միջազգայնացման և հանրահռչակման կարևոր ուղղություն: Ընդգծվել է ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության պատվերով հրատարակված «Համո Բեկնազարյան» եռալեզու պատկերագրքի ազգային արժեքը:
Ներկայացնելով մեր կինոն՝ ներկայացնում ենք նաև մեր երկիրը
Հայաստանի ազգային կինոկենտրոնի տնօրեն Շուշանիկ Միրզախանյանն անդրադարձել է հայկական կինոյի մերօրյա ձեռքբերումներին՝ միջազգային կինոփառատոնների մասնակցությունից մինչև տարբեր մրցանակներ: Նա շնորհակալություն է հայտնել կինոգործիչներին այն աշխատանքի համար, ինչի շնորհիվ հայկական կինոն ներկայանում է միջազգային լուրջ հաթակներում:
«Մենք սկսեցինք շոշափելի արդյունքների հասնել՝ փոխելով պետական ֆինանսական աջակցության համակարգը. ընդամենը ընդունեցինք միջազգային ձևաչափը, որով աշխատում է ամբողջ աշխարհը: Այսօր պետությունը՝ ի դեմս կինոկենտրոնի, հանդես է գալիս որպես պետական ֆինանսավորող կառույց: Սրա շնորհիվ մեր կինոարտադրողը սկսեց ակտիվանալ, կարողացավ իսկապես համատեղ արտադրություն ստեղծել տարբեր երկրների հետ: Ներկայացնելով մեր կինոն՝ մենք ներկայացնում ենք նաև մեր երկիրը»,- ասել է Շուշանիկ Միրզախանյանը: Նա անդրադարձել է նաև կինոժառանգության պահպանության աշխատանքներին. «Հատկացված գումարով նախատեսում ենք վերականգնել 25 ֆիլմ՝ և՛ լիամետրաժ, և՛ անիմացիոն, և՛ վավերագրական: Այս պահին վերականգնվում է Ֆրունզե Դովլաթյանի «Բարև, ես եմ» ֆիլմը, որը ներկայացվելու է Կաննի միջազգային կինոփառատոնին: Վերականգնվող ֆիլմերի պրեմիերաներ կլինեն նաև Հայաստանում, շուրջ 100 ֆիլմ ցուցադրվելու է մարզերում, նախատեսվում են ֆիլմերի նոր և հին պաստառների ցուցահանդեսներ՝ երիտասարդ նկարիչների հեղինակությամբ»:
Շուշանիկ Միրզախանյանի հավաստմամբ՝ դպրոցականներին հայ կինոյին առնչելու նպատակով իրականացվում են կրթական ծրագրեր. հուշագրեր են կնքվել «Այբ» դպրոցի, «Թումոյի», Գեղագիտական ազգային կենտրոնի հետ: «Երեխաները մեր ապագա կինոգործիչներն են ու հանդիսատեսը»,- եզրափակել է Միրզախանյանը:
Հայաստանի կինոգործիչների միության նախագահ Հարություն Խաչատրյանն էլ իրազեկել է, որ իրականացվում են կրթական տարբեր ծրագրեր, նախատեսվում է բացել կինոդպրոց, իսկ «Կինոուսուցիչ» ծրագիրը հանրային մեծ հետաքրքություն է վայելում:
Նշենք, որ ասուլիսի շրջանակում կինոյի ոլորտում ունեցած նշանակալի ավանդի համար մի շարք կինոգործիչներ պարգևատրվել են ԿԳՄՍ նախարարության ոսկե մեդալով, պատվոգրերով և շնորհակալագրերով:
