ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտում առաջին անգամ սենյակային ջերմաստիճանում գրանցվել են ալկալիական մետաղի գոլորշի պարունակող նանոբջջի կլանման և ֆլուորեսցենցի սպեկտրերը, ինչը կարևոր է համապարփակ համակարգերում կիրառությունների համար։

«Աշխատանքի կիրառական նշանակությունը մեծ է, քանի որ այն թույլ է տալիս օպտիկական երևույթների բազմաթիվ առանձնահատկություններ ուսումնասիրել սենյակային՝ 200C ջերմաստիճանում: Մինչև այդ նանոբջիջը տաքացվում էր մինչև 120⁰C: Նանոբջիջը կարող է օգտագործվել արտաքին մագնիսական դաշտերի հետազոտություններում՝ 10-10000 Գս տիրույթում, ընդ որում՝ կարելի է չափել ինչպես համասեռ, այնպես էլ խիստ անհամասեռ արտաքին մագնիսական դաշտեր»,- նշել է գիտական խմբի ղեկավար, ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտի ատոմական սպեկտրոսկոպիայի լաբորատորիայի ղեկավար, ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր Դավիթ Սարգսյանը:

Գիտնականի խոսքով` նանոբջիջը բաղկացած է երկու շափյուղե թիթեղներից, որոնց միջև հեռավորությունը մազի հաստությունից 1000 անգամ փոքր է: Այսպիսի բարակ հաստություններում գտնվում են Cs-ի ատոմական գոլորշիները: Ատոմական գոլորշիների ջերմային շարժման հետևանքով տեղի է ունենում Cs-ի ռեզոնանսային անցումների հսկայական լայնացում (Դոպլերի երևույթ): Լազերային սպեկտրասկոպիայում գոյություն ունեցող ամենից տարածված ենթադոպլերյան մեթոդը կլանման հագեցման (ԿՀ) մեթոդն է, որը սակայն, ըստ Դավիթ Սարգսյանի, ունի թերություն, քանի որ ռեզոնանսային անցումներից բացի՝ սպեկտրում գրանցվում են «լրացուցիչ» անցումներ:

«Կլանման հագեցման մեթոդով ձևավորված ատոմական անցումների ինտենսիվությունները չեն համապատասխանում գիտական գրականության մեջ բերված անցումների իրական ինտենսիվություններին: Ի տարբերություն այդ մեթոդի` նանոբջջի կլանման կամ ֆլուորեսցենցիայի սպեկտրերում գրանցվում են զուտ ատոմական ռեզոնանսային անցումներ, և դրանց ինտենսիվությունները ճշգրտորեն համընկնում են գրականության մեջ բերված անցումների իրական ինտենսիվությունների հետ: Հետևաբար, նանոբջիջը կարող է օգտագործվել որպես ատոմական անցումների հաճախային նշիչ: Տվյալ աշխատանքում ցույց է տրված, որ ֆոտոընդունիչի զգայնության մեծացումը թույլ է տալիս նանոբջիջն օգտագործել սենյակային ջերմաստիճանում»,- ասել է Դավիթ Սարգսյանը:

Հետազոտությունն իրականացվել է ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտի բազային ֆինանսավորման շրջանակում:

Հետազոտության արդյունքները տպագրվել են «ЖЭТФ» գիտական ամսագրում (A. Sargsyan, R. Momier, A. Papoyan, D. Sarkisyan, Journal of Experimental and Theoretical Physics 133 (4), 404-410 (2021)):

Գիտական խմբի ղեկավար Դավիթ Սարգսյանի խոսքով` վերոնշյալ գիտական կայքում տվյալ աշխատանքի բեռնումների քանակը փաստում է, որ աշխատանքը մեծ հետաքրքրություն է առաջ բերել արտասահմանյան գիտնակաների շրջանում:

Աշխատանքային խմբի մասնակիցներն են ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտի գիտաշխատողներ Արմեն Սարգսյանը, Արամ Պապոյանը, Դավիթ Սարգսյանը, Ֆրանսիայի Բուրգունդիայի համալսարանի ասպիրանտ Ռոդոլֆ Մոմյեն: